Trong hai năm học 2019-2020 và 2020-2021, tổng chỉ tiêu tuyển sinh trình độ tiến sĩ là gần 10.200 nhưng số tuyển được chỉ hơn 3.000.
Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính riêng năm học 2019-2020, tổng chỉ tiêu tuyển sinh trình độ tiến sĩ ở các cơ sở giáo dục đại học là hơn 5.100. Tuy nhiên, các trường chỉ tuyển được gần 1.300 người học (tức gần 25% tổng chỉ tiêu), số thừa lên tới hơn 3.800.
Đến năm học 2020-2021, số chỉ tiêu giảm nhẹ, còn gần 5.100. Số lượng tuyển được nhỉnh hơn năm trước một chút - hơn 1.700 (chiếm hơn 34%), tức thừa 3.300.
Theo lý giải của Bộ, việc tuyển sinh trình độ tiến sĩ có phần suy giảm do yêu cầu đầu vào và chuẩn đầu ra đối với đào tạo trình độ này cao hơn, theo quy định tại quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ ban hành kèm thông tư 08 năm 2017. Giai đoạn này ứng viên phải có bằng thạc sĩ hoặc tốt nghiệp đại học loại giỏi, có chứng chỉ tiếng Anh quốc tế và hai bài báo quốc tế đăng trên tạp chí uy tín; người hướng dẫn cũng phải có công bố quốc tế.
Tuy nhiên, đến ngày 15/8/2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quy chế mới với một số quy định được cho là "dễ" hơn như chấp nhận công bố khoa học trong nước bên cạnh các công bố quốc tế, cho dùng chứng chỉ quốc gia theo khung ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam để chứng minh trình độ ngoại ngữ thay vì chỉ được dùng chứng chỉ quốc tế như IELTS, TOEFL.
Cùng với quy chế mới, chỉ tiêu đào tạo trình độ tiến sĩ năm học 2021-2022 tăng lên thành hơn 5.500, tuy nhiên Bộ chưa thống kê số tuyển được.
Tình hình tuyển sinh trình độ thạc sĩ và đại học khả quan hơn. Với thạc sĩ, chỉ tiêu tuyển sinh hai năm học ở khoảng 56.000-59.500 mỗi năm. Số lượng tuyển được đạt 70-72% tổng chỉ tiêu.
Ở trình độ đại học chính quy, chỉ tiêu hàng năm tăng nhẹ từ khoảng 459.000 đến 513.000 trong ba năm học qua. Tỷ lệ tuyển được tăng từ 83,46% lên 97,8%. Hàng năm, sau khi tuyển sinh đợt 1 theo phương thức sử dụng kết quả thi THPT kết thúc, trung bình có trên 70% trường tuyển được trên 70% chỉ tiêu đặt ra.
Việc tuyển sinh được đánh giá thuận lợi khi các trường đại học tự chủ xác định và công khai chỉ tiêu, chất lượng đào tạo và các điều kiện bảo đảm chất lượng, tỷ lệ có việc làm của sinh viên tốt nghiệp, bảo đảm chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo đã công bố.
Đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ năm 2019 đến 2021, các trường có nhiều phương thức để thực hiện tuyển sinh hiệu quả. Việc được tuyển sinh nhiều đợt trong năm đảm bảo được sự linh hoạt cho các đại học và tạo điều kiện cho thí sinh được lựa chọn đúng ngành nghề yêu thích.
Dương Tâm
Nguồn: Đào tạo tiến sĩ 'đói' hàng nghìn ứng viên mỗi năm - VnExpress